Kumar Bağımlılığı
Problemli kumar oynama davranışları nedeniyle dünya nüfusunun yaklaşık %1’i bu ciddi sorundan etkilendiği anlaşılmaktadır. Genel olarak, kumar problemi olan bireyler, “problemli” ve “patolojik” kumarbaz olarak iki grupta tanımlanmıştır. Tıp literatüründe ilk olarak 1880’lerin başında açıklanan “patolojik kumar oynama” terimi günümüzde DSM-5’te “kumar oynama bozukluğu” şeklinde bir psikiyatrik hastalık olarak tanımlanmaktadır.
Dünyada problemli ve patolojik kumar oynamanın yaygınlığı bölgeden bölgeye değişmektedir. Genel olarak, en düşük problemli kumar oynama davranışı oranları Avrupa’da, orta derece yaygınlık oranları Kuzey Amerika ve Avustralya’da ve en yüksek oranlar ise Asya’da bulunmaktadır. Asya’nın Hong Kong, Singapur ve Macau gibi bazı bölgelerinde patolojik kumar oynama oranı, yüksek oranlarda ve yaklaşık %2 olarak tespit edilmiştir. Problemli kumar oynama oranlarının ergenler, yerli azınlık grupları ve göçmen topluluklar arasında daha yoğun olarak görülmektedir. Dört farklı yerli azınlık grubu olan Porto Riko’da Porto Rikolular, Yeni Zelanda’da Maoriler, Kuzey Dakota’da Amerikan yerlileri ve KKTC toplumunda “aşırı yüksek” Problemli ve patolojik kumar oynama davranışının yaygın olarak görüldüğü belirlenmiştir. Bu etnik gruplar içinde yüksek kumar oynama davranışının kolonizasyon öyküsü, ekonomik sömürüye uğrama, sosyoekonomik dezavantajlar, düşük eğitim düzeyi ve yüksek işsizlik oranı gibi ortak sosyokültürel özelliklerin bulunmasından dolayı kaynaklandığı bildirilmiştir.
Her ne kadar kumar davranışları kültürden kültüre değişiklik gösterse de günümüzde birçok ülkede kapsamlı ve yaygın bir şekilde görülmektedir. Bunun yanında kumar oynama, bazı ülkelerde ulusal bir eğlence türü ve kültürel etkinliklerin bir parçası olarak görülmektedir. Kültürler arasındaki farklılıklar ise oyunların işlevleri, kumar türü ve cinsiyet farklılıkları gibi risk etkenlerinden kaynaklanabilmektedir. Dezavantajlı toplumsal grupların, kumar oynamanın neden olduğu sorunları yaşama olasılığının daha yüksek olduğu bildirilmiştir. Göçmenler, yaşam stresleri veya olumsuz duygu durumları ile baş etme yöntemi olarak kumar oynayabildikleri bildirilmiştir. Kumar davranışları ayrıca kültürel inançlar ve değerler tarafından da etkilenebilmektedir. Buna ek olarak, profesyonel yardım alma alışkanlığına sahip olmayan kültürlerde yaşayan bireylerin, kumar sorunlarını yaşamaya başladıklarında yardım alma olasılıkları daha düşüktür. Çin kültüründe kumar kabul edilebilir bir toplumsal aktivite biçimi olarak görülmektedir. Diğer bir taraftan, Singapur’daki Malay halkına göre kumar, İslam dininin ilkeleri nedeniyle sınırlandırılmıştır.
Günümüzdeki popüler inanışın aksine, kumarhane yerlerinin artışı tek başına kumar oynamanın ve bağımlılıkların artışını açıklayabilmek için yeterli değildir. Son yıllarda araştırmacılar, kumar bağımlılığının artmasında sosyokültürel nedenlerin ve akültürasyonun etkilerine odaklanmışlardır. Kültürel değerler ve inançlar, akültürasyonun etkileri ve sorun yaşandığında profesyonel yardım aramalarına yönelik tutumlar, diğer ruhsal bozukluklar yanında patolojik kumarın da gelişimine etki eden etkenler olarak bildirilmiştir.
Patolojik kumar, sosyoekonomik kayba, borçlanmaya, yasadışı hareketlere yol açan tekrarlayıcı kumar oynama davranışıdır. Parasal kayıplar arttıkça kişi daha aşırıya yönelmektedir. Bu kez kişi karşılıksız çekler yazma, yoğun borçlanma, ailenin ekonomik durumunu istismar etme, aile ve arkadaşlara borçlanma, ailenin ve kendisinin mal varlığını elden çıkarma, tefeciye borçlanma gibi kontrolsüz bir kumar oynama davranışına yönelmektedir. Kumar oynamak için gereken parayı sağlamak üzere sahtekârlık, dolandırıcılık, hırsızlık, zimmete para geçirme gibi yasadışı eylemlerde bulunmaktadır. Kumar yüzünden kişinin ilişkileri veya işi tehlikeye girmektedir. Kumar oynama nedeniyle içine düştüğü korkunç parasal durumdan kurtulmak için para sağlamak üzerine başkalarına güvenmek durumunda kalınmaktadır. Kumarbaz kişiler kumarın diğerleri üzerindeki etkisinin farkında değillerdir, kumarın sadece kendilerini incindiğini düşünürler. Eşleriyle ve yakın ailesiyle sıklıkla tartışırlar, problemleri için genellikle onları suçlarlar. Kumar oynayan kişi ciddi maddi kayıpları olduğu halde oynamaya devam ederler. Kaçınılmaz kayıpları olduğunda iki şey yaparlar. İlk olarak maddi kayıpları onlara acı verir. İkinci olarak düşen egolarının acısını çekerler. Kendine güvenlerini kurtarmak için kayıplarını rasyonalize etmek için diğerlerini suçlarlar veya olayı kötü şans olarak nitelendirirler. Saygınlıklarını kaybetmekten korktukları için borç aldıklarını gizlerler. Kumar oynamayı azaltma ya da bırakma girişimlerinde bulunurken huzursuz ya da sinirlidirler. Sorunlarından kaçmak ya da depresyon, çaresizlik, suçluluk gibi duygulardan kurtulmak için kumar oynamaya devam ederler. Kayıplarını da kurtarmak için oynamaya devam ederler.
Patolojik kumarbazlarda depresyon çok sık görülmektedir. Yoksunluk döneminde patolojik kumarbazlarda sıklıkla depresyon ortaya çıkar. Patolojik Kumarbazlarda cinsel işlev bozuklukları, inhibe cinsel istek, inhibe cinsel yanıt ve impotans görülebilmektedir. Kumarbazlar öfke ve saldırganlık davranışları da gösterebilmektedir. Ayrıca insomnia, ansiyete atakları, migren ve diğer stres ile ilgili problemler ortaya çıkabilmektedir. Alkol ve Madde kullanımı da kumar bağımlılarında sıklıkla eşlik eden bir durumdur.
Kişinin, sosyal, iş ve aile yaşamında kumarın yıkıcı etkileri derin bir şekilde görülmektedir. Bireyin kendi sağlık sorunları yanında ailesinin de psikiyatrik ve genel sağlık sorunlarının görülmesine yol açılır. Ebeveyn görevlerini ihmal etmesi veya hayatının büyük kısmını kumara yoğunlaşarak geçirmesinden dolayı kumar oynayan birey eşiyle iletişim kopuklukları yaşamasına neden olmaktadır. Bireyin toplum içindeki itibarı zedelenir, arkadaşlarını kaybederler ve akrabaları tarafından reddedilirler. Boşanmada sıklıkla görülen bir sonuçtur.
Çoğunda borç alma ve ödeme hikâyesi vardır. Yasadışı davranışlar yasal yollarla para bulma ve borç almayla birlikte de olabilir. Mesela zimmetine geçirdiği parayı yerine koymak için sonradan kredi kartından para çekebilirler. Patolojik Kumarbazlarda bir borcu bir başka borçla kapatmak hiç de seyrek değildir. Bunun yanında rüşvet, dolandırıcılık, sahtekârlık, hırsızlık vs. gibi yasa dışı suçları da işleyebilmektedirler.
Kumar oynayanlarda intihar girişimleri sık yaşanan bir olaydır. Birçok kez başarısız, kumar oynamayı kontrol altına alma, azaltma ya da bırakma çabası olmuştur. Bu çabaların sonuç vermemesi bireyde başarısızlık ve yılgınlık duygusunun hâkim olmasına neden olur. Kumar oynadığını ailesinden ve çevresindekilerden saklamak için yalan söyleyebilirler. Borçlandığı için ve bütün para kaynaklarını tükettiği için durumunu kurtarmaya çalışmak ister ve yalan söyler, parayı ödeyebilmek için tekrar borçlanır, bu bir kısır döngü haline gelir ve birey kendini çıkmazda hisseder. Böyle olunca da kişi çözümü intihar etmekte bulabilir.
